Rối loạn nhân cách ranh giới chính là một dạng của rối loạn nhân cách. Hội chứng rối loạn này tuy không nguy hiểm tới tính mạng nhưng lại gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống, công việc cho người bệnh và cả những người xung quanh họ. Hãy đọc bài viết dưới đây để hiểu hơn về hội chứng rối loạn này.
1. Rối loạn nhân cách ranh giới là gì
Rối loạn nhân cách ranh giới có tên gọi tiếng Anh là Borderline Personality Disorder (BPD). Rối loạn này chính là một dạng của bệnh rối loạn nhân cách. Hội chứng này không đủ những triệu chứng của bệnh tâm thần nhưng cũng có các dấu hiệu trầm cảm mà bản thân không hề hay biết hoặc tự cho rằng bản thân vẫn bình thường.
BPD là một bệnh rối loạn về cảm xúc và gây ra những trạng thái cảm xúc bất ổn, dẫn tới sự căng thẳng cho người bệnh. Thông thường khi bị bệnh này, người bệnh sẽ thấy cảm xúc của bản thân bị méo mó, thất thường khiến cho họ tự cho rằng bản thân là người không có giá trị, không phải là một người hoàn thiện.
Cảm xúc bất ổn khi bị bệnh
2. Nguyên nhân rối loạn nhân cách ranh giới
1. Yếu tố di truyền
Yếu tố di truyền là một trong những yếu tố có vai trò đặc biệt quan trọng về triệu chứng của các bệnh nhân có cùng BPD. Sau nhiều nghiên cứu đã được thực hiện thì các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguồn gốc rối loạn nhân cách ranh giới do yếu tố di truyền là khoảng 42%, 58% còn lại sẽ thuộc về các yếu tố môi trường.
Như vậy nếu như trong một gia đình có bố mẹ bị mắc bệnh BPD thì khả năng cao đứa trẻ sinh ra cũng sẽ bị ảnh hưởng.
2. Yếu tố nội thần kinh
Yếu tố nội thần kinh thể hiện ở sự bất thường bên trong não bộ. Sự thay đổi của một vài khu vực bên trong bộ não có liên quan tới khả năng điều khiển, điều chỉnh các cảm xúc và hành vi sẽ dẫn tới sự rối loạn nhân cách của một người.
Ngoài ra một số chất bên trong não như serotonin có vai trò điều hòa các cảm xúc không làm đúng với chức năng cũng sẽ gây ra sự rối loạn.
3. Yếu tố nội tiết
Ở nữ giới, hoạt động estrogen có thể liên quan đến triệu chứng của BPD. Khi nghiên cứu về điều này các nhà khoa học đã thấy rằng sự thay đổi của hàm lượng estrogen trong chu kỳ kinh có biểu hiện của rối loạn nhân cách ranh giới.
4. Yếu tác động từ môi trường sống
Môi trường sống cùng với yếu tố di truyền được xem là hai nguyên nhân chính dẫn tới hội chứng rối loạn nhân cách ranh giới. Một đứa trẻ từ nhỏ đã phải sống trong một gia đình không được hạnh phúc, hay xảy ra bạo lực, bị lạm dục về tâm lý, lạm dụng thể chất, lạm dụng tình dục thì đứa trẻ đó sẽ dễ bị chấn thương tâm lý.
Sự bạo hành này diễn ra liên tục, trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc phát triển nhân cách, dẫn tới phản ứng cảm xúc tiêu cực, dễ bị rối loạn.
5. Ai có nguy cơ cao mắc bệnh
Hội chứng rối loạn nhân cách ranh giới hiện nay có số lượng người mắc ngày một tăng. Trung bình cứ 100 người thì sẽ có khoảng 2 người mắc bệnh. Những người có nguy cơ cao mắc phải căn bệnh này là những người bị tổn thương tâm lý do bị ngược đãi từ lúc nhỏ hay những người bị bỏ rơi.
Tổn thương tâm lý do bị ngược đãi có thể gây ra rối loạn nhân cách
3. Các triệu chứng rối loạn nhân cách ranh giới thường gặp
1. Tâm trạng bất thường thay đổi liên tục
BPD khiến cho người bệnh bị rối loạn về cảm xúc. Chính vì vậy mà người bị BPD luôn trong trạng thái tâm trạng, cảm xúc bị bất thường, thường xuyên thay đổi, hay bị căng thẳng, lo âu.
2. Mối quan hệ không bền vững
Hầu hết những người bị rối loạn nhân cách ranh giới đều có các mối quan hệ xung quanh không được ổn định. Điều này không chỉ xảy ra với các mối quan hệ xã hội mà ngay cả với người thân, bạn bè thân thiết của họ cũng sẽ như vậy.
Biểu hiện của triệu chứng này đó là có thể người đó đang rất yêu thương, thân thiết với một người nhưng rồi họ lại đột ngột chán ghét, giận dữ với người đó. Khi mắc bệnh này, bệnh nhân cũng có phản ứng thái quá, thậm chí họ còn cảm thấy mình bị hắt hủi hoặc là bị tách biệt với mọi người.
3. Tức giận thái quá, vô cớ
Khi bị BPD, người bệnh sẽ dễ dàng trở nên tức giận với mọi việc. Một triệu chứng phổ biến thường gặp nhất là người bệnh sẽ có phản ứng tức giận khi phải rời bố mẹ, người yêu trong một khoảng thời gian ngắn do lịch công tác chẳng hạn. Thay vì cảm giác cô đơn thì người bị rối loạn BPD lại cảm thấy vô cùng tức giận, khó chịu, thù ghét. Những trường hợp này cần phải thường xuyên trò chuyện, dẫn người bệnh đến các khu vui chơi giải trí, hoặc du lịch dài ngày để thư giãn tinh thần và khiến họ cảm nhận được sự quan tâm của những người xung quanh.
Tâm trạng dễ bị kích động, dễ tức giận vô cớ
4. Nhận thức bản thân không rõ ràng
Người bị rối loạn nhân cách phân giới cũng sẽ có cảm nhận về bản thân không được ổn định, rõ ràng. Có lúc họ sẽ thấy mình rất tốt nhưng cũng có lúc họ lại thấy chán ghét bản thân mình, thậm chí họ còn xem mình là ác quỷ.
Những người bị bệnh thường không xác định được rõ bản thân và điều mà họ thực sự mong muốn. Chính vì vậy ở những người này đều thay đổi thường xuyên công việc, thay đổi bạn bè, người yêu, thay đổi mục tiêu, hoặc thay đổi cả giới tính.
5. Không kiểm soát hành vi, có thể gây nguy hiểm
Người mắc BPD thường không tự kiểm soát được hành vi của bản thân. Chính vì vậy họ có thể quan hệ với bạn tình không an toàn, không kiểm soát ăn uống, hay cờ bạc, lái xe bất cẩn. Những hành động này được thực hiện khi khả năng nhận thức kém sẽ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho bản thân người bệnh và cả những người xung quanh họ. Nên cho người bệnh thăm khám sớm kết hợp với việc dùng thuốc và ăn các món ăn giúp giảm tình trạng bệnh tâm lý này.
6. Tự làm tổn thương bản thân
Thường những trường hợp bị BPD đều có xu hướng tự tử hay cố ý làm cho bản thân bị tổn thương. Những hành vi tự tử ở bệnh nhân gồm cả suy nghĩ, thực hiện, các hành vi và cử chỉ làm tổn hại bản thân, hoặc cố gắng tự tử bằng được.
Bên cạnh xu hướng tự tử, những bệnh nhân này còn tự làm đau bản thân như rạch tay, rạch chân hay làm bỏng cơ thể.
Bệnh nhân có xu hướng tự tử hoặc tự làm hại bản thân
7. Cảm thấy trống rỗng
Những người bị rối loạn nhân cách ranh giới đa phần đều có cảm giác bản thân bị cô lập khi xa người yêu, người thân dù chỉ 1 ngày hoặc 1 vài giờ. Họ luôn ở trong trạng thái cảm thấy thiếu vắng và cũng không biết làm cách nào để lấp đầy được khoảng trống. Những người bị bệnh này còn cảm thấy bản thân không có giá trị, thấy mình bị bỏ rơi dù lý do rất bình thường, không có gì liên quan tới họ.
8. Sợ bị bỏ rơi
Người bị BPD đều cảm thấy sợ hãi khi phải ở một mình. Biểu hiện của triệu chứng này là họ cực kỳ sợ hãi mỗi khi người yêu của họ tan làm muộn hoặc đi ra ngoài vào cuối tuần. Vì lo sợ nên họ tìm đủ mọi cách để giữ người thương ở bên cạnh. Những người này cũng sẽ có các hành vi thái quá như bám đuôi, cầu xin, gây gổ hay theo dõi hành động của người yêu. Tuy nhiên những hành động này lại sẽ phản tác dụng và khiến người yêu họ sớm rời xa.
9. Hay nghi ngờ hoặc tưởng tượng xa rời thực tế
Người rối loạn nhân cách ranh giới đa phần đều có những suy nghĩ rất hoang tưởng và họ luôn nghi ngờ tất cả mọi người. Những lúc căng thẳng, họ sẽ thường ảo tưởng vào những điều không thực tế. Họ có thể thấy xung quanh trở nên mờ ảo, người bị đơ hoặc là họ ở trong trạng thái mơ mộng, hồn lìa khỏi thân xác.
4. Cách điều trị rối loạn nhân cách ranh giới
1. Trị liệu tâm lý kết hợp trị liệu hành vi nhận thức
Mục đích của việc trị liệu tâm lý đó là giúp giảm các triệu chứng rối loạn nhân cách ranh giới dây ra cho người bệnh, đồng thời thay đổi hành vi của người bệnh để cải thiện mối quan hệ xã hội, gia đình, bạn bè.
Việc trị liệu tâm lý này có thể được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc bác sĩ tư vấn điều trị tâm lý.
Trị liệu hành vi nhận thức là việc tập trung vào một lối suy nghĩ nào đó có thể khiến cho bệnh nhân xuất hiện một hay nhiều triệu chứng rối loạn. Liệu pháp nhận thức này được dùng để có thể phá vỡ liên kết của những tác nhân gây ra căng thẳng và những phản ứng về tâm thần của bệnh nhân đối với những tác nhân đó.
Để điều trị BPD, bác sĩ sẽ cần phải kết hợp cả 2 loại biện pháp với nhau giúp chấm dứt được chứng rối loạn của người bệnh. Nhiều người cũng áp dụng chúng trong phương pháp điều trị trầm cảm, rối loạn cảm xúc hiệu quả cho bệnh nhân.
Điều trị tâm lý giúp người bệnh dần kiểm soát được hành vi bản thân
2. Điều trị bằng thuốc
Rối loạn nhân cách ranh giới hiện vẫn chưa có một loại thuốc nào được phê duyệt dùng điều trị bệnh cả. Việc điều trị bằng thuốc hiện nay chỉ có tác dụng hỗ trợ người bệnh có thể kiểm soát được cảm xúc, hành vi bốc đồng và rút ngắn được những trường hợp bị loạn thần kinh như ảo giác hay hoang tưởng. Đồng thời khi sử dụng thuốc cũng giúp tâm trạng người bệnh được ổn định, giảm căng thẳng, lo âu, stress, trầm cảm.
Những loại thuốc được sử dụng có thể là thuốc chống âu lo, thuốc an thần,... Tuy nhiên một điều bắt buộc mà bạn cần nhớ đó là việc điều trị bằng thuốc cần phải tuân theo chỉ định của bác sĩ để có thể điều trị được hiệu quả và tránh những tác dụng phụ có hại cho sức khỏe có thể xảy ra.
3. Chế độ sinh hoạt và cách chăm sóc
Khi chăm sóc người bệnh BPD thì người thân nên quan tầm, trò chuyện, dành thời gian nhiều hơn cho người bệnh. Chú ý cho người bệnh uống thuốc đúng thời gian, đi thăm khám định kỳ. Ngoài ra người nhà cũng nên chú ý tới chế độ sinh hoạt ăn uống cho người bệnh. Nên khuyến khích người bệnh tập thể dục mỗi ngày, đồng thời nên bổ sung thêm vitamin, khoáng chất cho người bệnh qua chế độ ăn các loại thực phẩm tươi, an toàn mỗi ngày cùng thực phẩm chức năng hỗ trợ tăng cường sức khỏe.
Khuyến khích người bệnh tập luyện thể dục để tăng cường sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh
Đối với bản thân người bệnh thì khi điều trị BPD cần phải hiểu ra bệnh này có thể dẫn tới những khó khăn trong công việc, ảnh hưởng lớn tới các mối quan hệ. Bên cạnh đó người bệnh cũng cần phải hiểu rằng bệnh này không phải là căn bệnh tâm thần phân liệt nhưng bệnh vẫn có thể khiến bạn rơi vào trầm cảm. Dùng thực phẩm hỗ trợ não và trí nhớ cũng là cách giúp cho bộ não hoạt động tốt, từ đó giúp ổn định được cảm xúc, hành vi.
Quan trọng nhất là người bệnh cần phải có sự hợp tác tích cực với bác sĩ, tuân thủ theo đúng những chỉ định từ bác sĩ để quá trình điều trị được hiệu quả hơn.
Trên đây là những thông tin về bệnh rối loạn nhân cách ranh giới. Với những thông tin chia sẻ về nguyên nhân mắc bệnh, triệu chứng của bệnh và cách điều trị, hy vọng các bạn đã có thêm được những hiểu biết nhất định để chủ động hơn trong điều trị căn bệnh này. Thường xuyên chăm sóc sức khỏe bản thân toàn diện để chống lại các căn bệnh nguy hiểm.
){kind=link}