Tự kỷ ngày càng phổ biến hiện nay, chứng bệnh này có nhiều dạng, mỗi dạng lại có biểu hiện và liệu pháp điều trị riêng. Vậy, tự kỷ chức năng cao là dạng tự kỷ gì? Biểu hiện của dạng tự kỷ này ra sao?.
1. Tự kỷ chức năng cao là gì?
Tự kỷ rối loạn chức năng cao (HFA) là một thuật ngữ được áp dụng cho những người mắc chứng tự kỷ được coi là "chức năng cao hơn" về nhận thức (với chỉ số IQ từ 70 trở lên) so với những người mắc chứng tự kỷ khác. Các cá nhân mắc hội chứng HFA hoặc Asperger có thể biểu hiện thiếu hụt trong các lĩnh vực giao tiếp, nhận biết, biểu hiện cảm xúc và tương tác xã hội. HFA không phải là chẩn đoán được công nhận trong DSM-5 hoặc ICD-10.
2. Nguyên nhân gây ra tự kỷ chức năng cao?
Điều quan trọng luôn nhớ là HFA không phải chỉ là một rối loạn bởi một nguyên nhân duy nhất. Đa phần, HFA có nguyên nhân do tập hợp các nhân tố nguy cơ về gen, có tương tác với những nguy cơ từ môi trường: Gen di truyền hoặc môi trường sống, biến chứng khi mang thai và sinh nở (dùng thuốc, dị tật phát triển não, sinh non, nhiễm virus ...). Rất nhiều nghiên cứu đang tập trung vào việc xác định phương thức yếu tố về di truyền và môi trường góp phần gây ra chứng tự kỷ.
Có một số quan niệm sai lầm về những người mắc hội chứng HFA, không phải là do cách nuôi dạy hoặc do gia đình không quan tâm mà hội chứng HFA là một loại rối loạn sinh học thần kinh, không phải là hậu quả của những vấn đề bắt nguồn từ trải nghiệm sống của trẻ.
Hội chứng Asperger và HFA thường có cùng chẩn đoán
3. Hội chứng Asperger và tự kỷ chức năng cao khác nhau thế nào?
Hội chứng Asperger và HFA thường có cùng chẩn đoán tuy nhiên chúng là hai tình trạng khác biệt nhau. Những người mắc chứng HFA và hội chứng Asperger có chỉ số thông minh ở mức trung bình hoặc trên trung bình, thường khá khó khăn khi giao tiếp và quan hệ xã hội. Tuy chẩn đoán của hai hội chứng này có biểu hiện gần giống nhau và đều được điều trị bằng các liệu pháp giống nhau nhưng, đối với chứng HFA, trẻ thường chậm ngôn ngữ từ nhỏ, còn với hội chứng Asperger, trẻ không bộc lộ bất kỳ sự chậm phát triển ngôn ngữ nào, nếu có cũng không đáng kể.
4. Dấu hiệu của tự kỷ rối loạn chức năng cao
Nắm được dấu hiệu của chứng HFA sẽ giúp bố mẹ kịp thời chẩn đoán bệnh, kịp thời thăm khám và tiếp nhận các phương pháp điều trị phù hợp nhất dành cho trẻ.
1. Nhạy cảm, phản ứng quá mức
Mặc dù thường bị bỏ qua, nhưng sự nhạy cảm và phản ứng thái quá là một vấn đề phổ biến đối với trẻ mắc bệnh tự kỷ chức năng cao. Những cá nhân này có thể hoạt động trong cuộc sống hàng ngày nhưng đấu tranh để kiểm soát cảm xúc của họ giống như cách mà những người có hình thái thần kinh hoặc không tự kỷ có thể làm được. Ví dụ, những người mắc HFA có thể có những phản ứng cảm xúc mãnh liệt khác thường so với những người bình thường.
2. Lặp đi lặp lại 1 hành động, chủ đề, hay câu nói
Liên tục thảo luận về cùng một chủ đề trong cuộc trò chuyện, lặp đi lặp lại một hành động ,bài hát hoặc đọc tất cả các bài báo viết về một chủ đề là một số biểu hiện thường gặp ở người mắc chứng HFA. Những thói quen này có thể tiêu cực nếu họ chiếm đoạt cuộc sống của cá nhân hoặc can thiệp vào mối quan hệ của họ với người khác. Tuy nhiên, những xu hướng ám ảnh này cũng có thể hữu ích.
Biểu hiện chứng HFA rất dễ nhận biết
3. Bất thường trong ngôn ngữ
Trẻ em mắc chứng HFA thường phải vật lộn với việc học nói, xây dựng vốn từ vựng và tổ chức các cuộc hội thoại với người khác. Trẻ mắc chứng HFA nhẹ có thể bắt đầu nói sớm hơn so với bình thường và thường sử dụng từ vựng rất ấn tượng. Họ có thể thấy cuộc trò chuyện với người khác là nhàm chán hoặc khó theo dõi và có thể tránh nói chuyện với bạn bè. Nhiều người mắc HFA nhẹ có thể chỉ đơn giản là lập dị trong các cuộc trò chuyện vì từ vựng hạn chế, thường xuyên bị gián đoạn hoặc tập trung vào các chủ đề cụ thể có vẻ như kỳ quặc.
4. Khó khăn khi tương tác với xã hội
Phụ huynh và giáo viên có thể nhận thấy rằng trẻ HFA có vấn đề tương tác với mọi người xung quanh. Những triệu chứng của HFA ở trẻ em và thanh thiếu niên có thể bao gồm tương tác kém, ngại giao tiếp, không thích kết bạn. Can thiệp sớm từ các chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp trẻ mắc HFA tìm hiểu những cách tốt nhất để tương tác với bạn bè.
5. Rối loạn cảm giác
Nhiều cá nhân mắc chứng HFA có những khó khăn về cảm giác. Họ hay cảm thấy không thể chịu đựng được tiếng động, mùi vị, hoặc cảm giác. Những nơi công cộng ồn ào khiến họ đau khổ về tình cảm, khó chịu và bực tức. Những vấn đề này có cải thiện theo thời gian khi trẻ HFA học cách điều chỉnh hành vi của chính mình thông qua trao đổi với các chuyên gia.
5. Điều trị tự kỷ chức năng cao
Điều trị tùy thuộc vào triệu chứng của mỗi người. Những người có mức độ HFA khác nhau đều có thể cần cùng một loại điều trị, nhưng những người mắc HFA nặng hơn có thể sẽ cần điều trị lâu dài, chuyên sâu hơn so với những người mắc HFA nhẹ.
1. Giáo dục từ phụ huynh
Cách tốt nhất để giúp trẻ sớm phục hồi và phát triển bình thường thì bên cạnh sự điều trị của chuyên gia, gia đình phải là chỗ dựa vững chắc, luôn quan tâm, chỉ dạy và giáo dục trẻ. Hãy hướng dẫn trẻ từ những thứ đơn giản nhất, kiên nhẫn và nhẹ nhàng sẽ giúp bé cải thiện rất tốt.
2. Liệu pháp hành vi nhận thức
Đây là một kỹ thuật khuyến khích các hành vi tích cực ở trẻ tự kỷ chức năng cao. Có một số loại phân tích hành vi ứng dụng, nhưng hầu hết sử dụng hệ thống phần thưởng.
Điều trị mắc HFA kịp thời sẽ giúp trẻ phục hồi tốt
3. Cải thiện kỹ năng xã hội
Liệu pháp lao động, nghề nghiệp, kỹ năng xã hội có thể giúp người mắc HFA biết cách sử dụng tay, chân hoặc các bộ phận cơ thể khác hiệu quả hơn. Điều này có thể làm cho công việc hàng ngày trở nên dễ dàng hơn.
4. Ngôn ngữ trị liệu
HFA có thể gây ra một loạt các vấn đề lời nói. Một số người mắc HFA có thể không thể nói được gì, trong khi những người khác có thể gặp khó khăn khi tham gia vào các cuộc trò chuyện với người khác. Ngôn ngữ trị liệu có thể giúp giải quyết một loạt các vấn đề về lời nói.
5. Huấn luyện cảm giác
Những người mắc HFA thường nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng và cảm ứng. Huấn luyện cảm giác giúp mọi người trở nên thoải mái hơn khi tiếp xúc với thế giới xung quanh.
6. Thuốc
Mặc dù không có bất kỳ loại thuốc nào được đặc chế để điều trị HFA, nhưng một số loại thuốc có thể giúp kiểm soát các triệu chứng cụ thể, chẳng hạn như trầm cảm hoặc tăng động.
Với những chia sẻ về căn bệnh tự kỷ chức năng cao trên đây chắc hẳn các bạn đã có được những thông tin hữu ích, cần biết rồi phải không nào! Bệnh tự kỷ không chừa bất kỳ ai vì vậy bản thân mỗi người cần chủ động phòng tránh bằng việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe toàn diện, sống lành mạnh với chế độ ăn uống khoa học, tăng cường nhiều rau củ quả sạch, giàu dưỡng chất cùng các loại thực phẩm tốt cho hệ thần kinh, đồng thời thường xuyên thể dục thể thao, suy nghĩ tích cực và đừng quên trau dồi những kiến thức chăm sóc sức khỏe quan trọng cần biết nhé!
){kind=link}